Advertise on podcast: Kültürel Miras Ve Koruma: Kim İçin? Ne İçin?

Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu`nca kararlaştırılan "Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Güçlendirilmesi İlke Kararı"na göre arkeolojik sitlerdeki antik dönem yapıları ve kültür varlıklarında restorasyon ve rekonstrüksiyon uygulamaları kazı başkanlığının uygun görüşü alınarak ve ilgili koruma bölge kurulunca değerlendirilerek yapılabilecek. Konuğumuz Dr. Ebru Torun ile arkeolojik sit alanlarında rekonstrüksiyon uygulamaları yapılabilir mi, tüm parçaların bulunabilmesi durumunda arkeolojik yapının kısmen veya tamamen ayağa kaldırılması – anastilosis – nasıl ve neden yapılır, bu uygulamaları düzenleyen ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler nelerdir, bu İlke Kararı bu sözleşmelerdeki yaklaşımla ne kadar uyuşmaktadır, sorularını ele alıyoruz. 

Bu akşam programımızda 13 Ocak’ta yayınlanan Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Güçlendirilmesi İlke Kararı’nı değerlendiriyoruz. İlke kararında 'Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının yıkılmadan korunmasının esas olduğuna' da karar verildiği belirtilirken, öte yandan sadece kültür varlıklarının güçlendirilmesi değil, aynı zamanda yıkılabileceğine karar verilen kültür varlıklarının yeniden yapma (rekonstrüksiyon) ilkelerinin de ne olacağını detaylandırıyor. Konuğumuz İTÜ Mimarlık Fakültesi Restorasyon Programı Öğretim Üyesi Dr. Umut Almaç. 

Deprem sonucu yıkılmış ya da büyük tahribat görmüş olan ve ardından hızlı enkaz temizlik çalışmaları sırasında bir kere daha yıkım dalgası ile karşı karşıya kalan kültür varlıklarının ayağa kaldırılmaları, hafif hasarla atlatanların güçlendirilmeleri konularında bir sene boyunca neler yapıldı, önümüzdeki dönemde ne tür çalışmaların yapılması gerekiyor. Konuğumuz Doç. Dr. Koray Güler ile konuşuyoruz.  

Depremin birinci yılında depremde hayatını kaybedenleri anıyor, yakınlarına sabır ve dayanma gücü diliyoruz. Europa Nostra’nın 2024 yılı “Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras Alanı” programının 11’lik kısa aday listesine Antakya’da yer alan Demir Kapı ve Altınözü’nde yer alan Aziz Georgios Rum Ortodoks Kilisesi’nin dahil edildiği haberi geldi. Bu akşam biz de depremin yıldönümü vesilesiyle bu ortamda göreli olarak sevindirici bir gelişme olarak Europa Nostra’nın bu programına dahil edilmiş olmanın önemini, adaylık sürecinin nasıl geliştiğini, adaylık başvurularını yapan sivil toplum kuruluşları, uzmanlar ve yerel yetkililerle konuşuyoruz. Konuklarımız; Yiğit Ozar, Tuğçe Tezer, peder Yuvannah Abdullah Papasoğlu ve Yusuf İlyas Yılmazoğlu. 

Konuğumuz Pervin Çelik ile 'Kıyı dendiğinde yasal tanımı nasıl yapılıyor?', 'Kıyı ile sahil şeridi farkı nedir?', 'Bu tanımları belirleyen teknik kriterler neler?', 'Kıyılarda ne tür işlevlere izin veriliyor?' sorularını ele alıyoruz. 

Kıyılar, üzerinde hiçbir şeyin yer almadığı, halka açık doğal koruma alanları olarak kullandırılamaz mı? Konuğumuz avukat Pervin Çelik’le Heybeliada Çam Limanı kıyısında yer alan bir hazine parselinin tahsis edilip edilemeyeceğini, nasıl kullanılabileceğini düzenleyen plan kararları, yönetmelik ve kanunları ele alıyoruz. 

Europa Nostra Türkiye/Bizim Avrupa Derneği 2018 dönemi başkanı, bugün başkan yardımcısı olan Burçin Altınsay ile 13 Ocak’ta düzenledikleri Büyükada Rum Yetimhanesi İzleme Toplantısı’nı ele alıyoruz. Europa Nostra Türkiye bu dünya mirası olmaya aday kültür varlığını 2018 yılında Europa Nostra Avrupa’nın Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras Programına aldırmıştı. Toplantıya katılan Europa Nostra İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Guy Clausse’la da ayaküstü bir kayıt yapma fırsatı elde ettik, bir iki soru sorduk. 

Antalya’nın Finike’den başlayarak, Demre, Kaş ve Kalkan’a uzanan karayolu güzergahında Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü tarafından ihale yoluyla özel şirkete yaptırılması planlanan 74 kilometrelik duble yol projesinin gerçekleşmesi durumunda Türkiye’nin ve de dünyanın en değerli ve özgün arkeoloji merkezlerinden olan antik Likya bölgesinde kültürel ve doğal değerlerde, kırsal ve kıyı peyzajında geri dönülemez bir tahribat yaşanacak. Konuklarımız Antalya Barosu Çevre ve İmar Kurulu’nda 2000'den bugüne çalışmakta olan avukat Tuncay Koç ve Kaş Çevre ve Kültür Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Murat Akoy. 

2023 senesinin kültürel miras gündemindeki ana başlıklarını değerlendirdiğimiz bu programda Türkiye’de kentsel, doğal, arkeolojik sit alanlarının günümüzde karşı karşıya olduğu imar baskısı ve deprem afetinin yarattığı yıkım ertesinde devlet politikasının tarihi kent dokularına ve kültür varlıklarına nasıl yaklaştığı konularını 2023 yılı gündeminden çıkarttığımız ana sorularla ele alıyoruz; kültürel miras dendiğinde ne anlaşılıyor, koruma kimin için yapılıyor, rekonstrüksiyon merakı nereden geliyor?

 Tarih Vakfı, 23 Aralık Cumartesi günü, siyaset bilimci ve profesyonel aşçı Anna Maria Beylunioğlu ile 'Antakya Noel sofraları ve gelenekleri' başlıklı çok ilginç bir etkinlik düzenledi. Anna Maria, bir taraftan Antakya’nın Noel sofralarını anlattı hem de bu sofranın yiyeceklerinden tattırdı. Konuğumuz Anna Maria Beylunioğlu, Antakya’nın çok kültürlülüğünü ve bunun bir parçası olan Noel zamanı yemek kültürünün ne olduğunu anlatıyor. 

Konuklarımız Özgür Deniz Emir ve Yonca Yılmaz ile Antakya Kentsel Sit alanı içinde tarihi yapıların restorasyon ve rekonstrüksiyon uygulamalarına yönelik hibelerin verilmesi ve projelerin elde edilmesi sürecinde yaşanan sorunları ve eksikleri Antakya’da yaşayan, çalışan mimarlarla konuşuyoruz.  

Konuğumuz Hatay Mimarlar Odası Şube başkanı Mustafa Özçelik ile Antakya kentsel sit alanının son durumunu ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bu alandaki uygulamalarını konuşuyoruz. Odağımızda bakanlığın tescilli kültür varlıklarının restorasyonu ya da rekonstrüksiyonu için mülk sahiplerinin yararlanıcısı olabileceği hibe programı ve yine aynı alan için yaptırdığı Koruma Amaçlı İmar Planı var.